M. Heller + J. Życiński – Dylematy Ewolucji – Zasada Antropiczna – KONSPEKT
Zasada antropiczna hellera składa się z kilku podrozdziałów, które po krótce omówię poniżej:
1.
Kosmiczna funkcja człowieka mądrego
Powszechnie
wiadomym jest iz czlowieka od zarania dziejów wyobrażano sobie jako
ostatnie, najdoskonalsze ogniwo ewolucji. Jednakże chyba każdy
swietnie kojarzy antropocentryczny obraz świata, według którego –
najpopularniejszy w czasach średniowiecza – najdoskonalszy w
hierarchii kosmosu był Bóg. Zasada antropiczna dotyczy jednak
czasu, gdy znowu zaczęto przypisywać to co najlepsze człowiekowi,
tj. przedstawiając go (począwszy od lat 70tych XX wieku) jako
obserwatora kosmosu i twórcę nauki.
2.
Człowiek i wiek wszechświata
Narodzin
zasady antropicznej należy szukać w odkryciu Roberta Dicke'a
związku wieku wszechświata z powstaniem człowieka. Bowiem okazało
się, iż nasze istnienie nie jest dziełem przypadku (Gdyby Pascal
dożył tych czasów pewnie wycofałby się ze swojego słynnego
stwierdzenia, jakoby jesteśmy jedynie trzciną w przyrodzie ;)
Zasada Antropiczna → Dotyczy Człowieka Mądrego i jego kosmicznej funkcji.
3.
Słaba i Mocna zasada antropiczna
SŁABA
ZASADA ANTROPICZNA
|
MOCNA
ZASADA ANTROPICZNA
|
POSTULAT.
→ Spośród wielu wyników obserwacji wielkosci
kosmologicznych, selekcja tylko tych, przy których możliwe są
warunki niezbedne do istnienia życia.
|
STWIERDZENIE.
→ Wszechświat musi być taki, by dopuszczał
zaistnienie obserwatora w pewnej fazie swojej historii.
|
PRZYKŁAD:
|
PRZYKŁAD:
|
Oszacowanie na podstawie obserwacji wieku
wszechświata
|
Zastępcze wyjaśnienie istnienia człowieka →
Wszechświat musi wyprodukować obserwatora
|
4.
Człowiek i skala wszechświata
Krotkie
przedstawienie pracy M. Reesa oraz B. Carra, dotyczącej zasady
antropicznej. 'Zauważyli oni, że jeżeli rozmiary różnych
struktur, wystepujących we Wszechświecie wyrazić przy pomocy dwu
stałych: tzw. stałej subtelnej struktury dla pola
elektromagnetycznego i analogicznej stałej dla grawitacji, to
otrzymuje się zupełnie nieoczekiwane związki'.
5.
Zasada celowości czy nieskończoności światów?
Mocną
zasadę antropiczną można uznać z zasadę celowości, która w
dobie postępu w nowożytnej nauce do najpopularniejszych nie należy.
Rozważając zasadę antropiczną nie da się jednak obejść czy
pominąć problem zasady celowości, z którą łączy się również
dosyć kontrowersyjna hipoteza rzeczywistego istnienia zbioru
wszystkich możliwych wszechświatów.
6.
Między filozofią, a fantazją
Problematyka kosmologiczna + Zagadnienie człowieka = Pole do fantazji filozoficznej
Do
takich fantazji filozoficznych autor zalicza min. sformułowanie
celowościowej [final] wersji zasady antropicznej przez Barrowa i
Tiplera, a także partycypacyjna zasade antropiczną stworzoną przez
Wheelera.
7.
Próba oceny
'Dyskusje
wywołane zasada antropiczną, wyraźnie ukazują ile ładunku
filozoficznego niosa w sobie współczesne teorie kosmologiczne'.
Jeszcze dużo czasu minie nim będziemy w stanie całkowicie
zrozumieć wszechświat, lecz wędrówka ku jego zrozumieniu zaczęła
się już jakiś czas temu i nieustannie trwa.
