KWESTIA SOKRATEJSKA

Kwestia Sokratejska to jedno z moich ulubionych pytań z egzaminu Historii Filozofii Starożytnej. Zapewne dlatego, że przez trzy lata nie potrafiłam w pełni prawidłowo na nie odpowiedzieć. Smutna prawda jest taka, że zagadnienia Kwestii Sokratejskiej w pełni ogarnęłam dopiero w 2013 roku a i tak nie mam 100% pewności czy moja odpowiedź całowicie wyczerpuje temat. Tak czy siak, oto cztery punkty, które omówię po kolei, a które stanowią podstawę Kwestii Sokratejskiej, którą trzeba znać aby w jakimkolwiek stopniu wierzyć w zaliczenie.

KWESTIA SOKRATEJSKA

I.  CZTEREJ EWANGELIŚCI SOKRATESA - Jak wiadomo Sokrates nie pozostawił po sobie żadnych tekstów, toteż o istnieniu jego osoby i poglądach jakie wyznawał dowiadujemy się z przekazów czterech postaci:

1. ARYSTOFANES ->  Ten starożytny, grecki komediopisarz w swym dziele 'CHMURY' przedstawił Sokratesa w krzywym zwierciadle, jako Sofistę, nauczającego bzdur za pieniądze.
2. KSENOFONT ->  Ten starożytny pisarz starał się nie wkładać w usta Sokratesa swoich poglądów. Jego pisma sokratyczne to 'Wspomnienia o Sokratesie' oraz zatytułowane tak samo jak dzieła Platona: 'Obrona Sokratesa' oraz 'Uczta'.
3. PLATON -> Z jego dzieł dowiadujemy się najwięcej o Sokratesie [nic dziwnego, w końcu Platon był jego uczniem], przy czym filozof w różnych dialogach ukazuje go inaczej, toteż pojawia się kwestia sporna co w obszarze dialogów jest poglądami Sokratesa, a co samego Platona.
4. ARYSTOTELES -> Filozof ten także zalicza się do 'Ewangelistów' Sokratesa, choć osobiście nigdy nie go spotkał.

II. STANOWISKA W LITERATURZE PRZEDMIOTU - Są one podzielone:

1. SKRAJNE:
• BURNET i TAYLOR -> To co mówi Sokrates w tekstach Platona to Sokrates.
• GIGON i DUPREL -> Nie było Sokratesa Filozof.
2. UMIARKOWANE:
• Prawdziwy jest Sokrates Ksenofonta.
• Prawdziwy jest Sokrates Wczesnoplatoński.
3. STANOWISKO GAJDY:
• Nie możemy mu [Sokratesowi] przypisać żadnej pozytywnej koncepcji filozoficznej.

III. POGLĄDY SOKRATESA:

• Sokrates był synem rzeźbiarza i położnej, zmarł w 399 r. p. n. e [bo chodził po ulicach i zaczepiał ludzi, więc mieli go dosyć i skazali na śmierć ;P].
• Zrezygnował z poszukiwań ARCHÉ, skupił się na poszukiwaniu PRAWDZIWEGO DOBRA
• INTELEKTUALIZM ETYCZNY - Rozważanie danej sytuacji indywidualnie we własnym sumieniu, zło jest tylko niewiedzą, ludzie którzy wiedzą czym jest dobro nigdy nie zrobią nic złego.

IV. METODY SOKRATESA:

1. METODA ANALOGII - Tak Sokrates pomaga ludziom rodzić myśli. Metoda ta złożona jest z dwóch części:
1. METODA ELENKTYCZNA - Dekonstruowanie błędnych mniemań by oczyścić myśli [jak IDOLE Bacona].
2. METODA MAJEUTYCZNA - Sokrates jest położną, która pomaga rodzić wiedzę prawdziwą.
2. METODA DIALEKTYCZNA:

• DIALEKTYKA - Metoda dochodzenia do prawdy pytaniami i odpowiedziami.
• PROCES DIALEKTYCZNY:
  1. Procedury Synoptczne [SYNOPSIS] - Indukcyjne zbieranie postrzeżeń zmysłowych do jednej idei ->
  2. Dialektyka HIPOTETYCZNA - Formułowanie założeń i ich weryfikacja, dotyczy tego gdzie bytują ogólniki ->
  3. Dialektyka DIAIRETYCZNA - Dedukcyjne szukanie pojęcia najogólniejszego [sąd analityczny a priori], czyli słynne podziały np. wędkarza w dialogu SOFISTA, który opiszę już niebawem. 

Tekst opracowałam na podstawie Książek, Notatek własnych, Wykładów prof. J. Gajdy-Krynickiej.